Ψυχοσωματικά συμπτώματα: Πώς σωματοποιούνται τα συναισθήματα μας;

Πολλές φορές συμπτώματα που βιώνουμε στο σώμα μας δεν προέρχονται από κάποιο οργανικό αίτιο. Ένας κόμπος στο στομάχι, δυσκολία στον ύπνο, μειωμένη όρεξη για φαγητό, ημικρανία: αποτελούν απλά πραδείγματα που δείχνουν πώς η ψυχική μας κατάσταση επηρεάζει το σώμα μας. Αυτά τα συμπτώματα είναι απολύτως αληθινά. Τα ψυχοσωματικά νοσήματα έρχονται ως ένα μήνυμα που μας λέει ότι η ψυχική μας ισορροπία έχει διαταραχθεί. Αποτελούν ουσιαστικά μια δίοδο για τα δυσάρεστα συναισθήματα που προσπαθούμε να απωθήσουμε, είναι ο μόνος τρόπος που εκείνα βρίσκουν να έρθουν στην επιφάνεια. Όταν κάποιος δυσκολεύεται να εξωτερικεύσει τα δυσάρεστα συναισθήματα του, όπως το άγχος, το φόβο ή τη θλίψη του, το σώμα βρίσκει μια έξοδο κινδύνου και τα συναισθήματα αυτά σωματοποιούνται.

Πώς αναγνωρίζω ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα

Συνήθως τα ψυχοσωματικά συμπτώματα εμφανίζονται μέσω πονοκεφάλων, στομαχικών και εντερικών προβλημάτων (σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου), δερματικών (λεύκη, ψωρίαση, έκζεμα) ή  καρδιαγγειακών ενοχλήσεων (ταχυκαρδία, βάρος στο στήθος). Συχνά επηρεάζουν ακόμα και την σεξουαλική λειτουργία μας, ενώ φαίνεται πώς η εμφάνιση τους ξεκινά στην παιδική ηλικία. Τα παιδιά για παράδειγμα που βιώνουν κάποιο δυσλειτουργικό συναίσθημα άγχους, θυμού ή απόρριψης μπορεί να εμφανίσουν εφιάλτες ή νυχτερινή ενούρηση.

Υπάρχει μια διαρκής αλληλεπίδραση ανάμεσα στο σώμα και την ψυχή μας. Εκτός από το στρες το οποίο καθημερινά αναγνωρίζουμε και βιώνουμε όλοι και είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένων ερεθισμάτων (όπως για παράδειγμα ένας τσακωμός με τον/ την σύντροφό μας, μια παρουσίαση στην δουλειά μας) υπάρχει και το εσωτερικευμένο άγχος το οποίο δεν μπορούμε εύκολα να αναγνωρίσουμε. Έτσι μας μιλάει το σώμα μας και λέει ότι δεν μπορεί να ειπωθεί από το στόμα μας. Σε αυτή την περίπτωση κάποιος άνθρωπος μπορεί να έχει ισχυρό πονοκέφαλο και ταυτόχρονα να δηλώνει πως δεν έχει άγχος. Μπορεί να έχει έντονες αυπνίες αλλά να μην είναι σε θέση να αναγνωρίσει τον στρεσογόνο παράγοντα που τις προκαλεί, πολύ απλά γιατί μπορεί να έχει συνηθίσει να ζει με αυτόν τον παράγοντα. Δεν σημαίνει όμως οτι αυτό είναι το φυσιολογικό και οτι δεν αντιμετωπίζεται.

Τρόποι αντιμετώπισης

Όταν αντιληφθούμε οτι βιώνουμε ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα, είναι απαραίτητο αρχικά να επισκεφθούμε τον γιατρό μας και να προχωρήσουμε σε όλες τις εξετάσεις που χρειάζονται ώστε να αποκλείσουμε κάθε οργανικό παράγοντα που προκαλεί το σύμπτωμά μας.

Αφού γίνει αυτό, είναι σημαντικό να απευθυνθούμε στον ψυχολόγο μας ώστε να αρχίσουμε, μέσα από μια σταθερή και ασφαλή σχέση μαζί του,  να εργαζόμαστε πάνω στον εντοπισμό του προβλήματος και στην καταπολέμηση του δυσλειτουργικού συναισθήματος αντικαθιστώντας το με μια πιο λειτουργική οπτική.   

Στόχος μας φυσικά δεν είναι να εξαλείψουμε το άγχος μας. Μας χρειάζεται στην καθημερινότητα μας γιατί λειτουργεί σαν εσωτερικός συναγερμός όταν κάτι δεν πάει καλά. Στόχος είναι να μάθουμε να το ακούμε, να το εντοπίζουμε και να το διαχειριζόμαστε λειτουργικά και αποτελεσματικά.