Ορθορεξία: Πότε η υγιεινή διατροφή γίνεται ανθυγιεινή;

“Ήθελα να έχω το καλύτερο σώμα. Μπορούσα να ξεχωρίσω. Άρχισα να αφαιρώ τη ζάχαρη. Το ψωμί, τα μακαρόνια και τα γαλακτομικά. Οτιδήποτε ανθυγιεινό. Ξεκίνησα να ασκώ έλεγχο. Μπορούσα να ελέγξω τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμουν και ένιωθα, μέσα από το τι έτρωγα. Αυτός ο έλεγχος έγινε τρομερά εθιστικός, έφτασε σε σημείο εμμονής. Εθίστηκα στην υγιεινή διατροφή και ότι υποτίθεται θα έλεγχα, άρχισε να με ελέγχει”

Υιοθετώντας την υγιεινή διατροφή δεν σημαίνει πως γινόμαστε ορθορεκτικοί. Η ορθορεξία επέρχεται όταν ο ενθουσιασμός για την υγιεινή διατροφή μετατρέπεται σε εμμονή.

Η ορθορεξία αποτελεί μια συναισθηματικά διαταραγμένη, αυτοτιμωρητική σχέση με το φαγητό που περιλαμβάνει συστηματική συρρίκνωση των ομάδων τροφών που θεωρούνται αποδεκτά για κατανάλωση από το άτομο.  Χαρακτηριζόμενη από εμμονικές σκέψεις σε σχέση με την υγιεινή διατροφή, η σκέψη ότι μόνο “καθαρά” τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται, ριζώνεται βαθιά στο μυαλό του ατόμου. Τόσο, που τελικά παρεμποδίζεται η καθημερινή του λειτουργικότητα.

Μια προοδευτική στένωση άλλων διαστάσεων της ζωής μας ξεκινά, κάνοντας τον έλεγχο του φαγητού μας το κεντρικό σημείο της κάθε μας σκέψης, της κάθε μας ημέρας. Γίνεται η ασπίδα απέναντι σε κάθε άγχος που βιώνουμε και παράλληλα η κύρια πηγή που μας δίνει αξία και αυξάνει την αυτοεκτίμησή μας. Δεν υπάρχει κάποιο καμπανάκι που σηματοδοτεί την μετάβαση από την υγιεινή διατροφή στην ορθορεξία. Αναγνωρίζεται όταν φαίνεται το άτομο να ενδιαφέρεται περισσότερο για την αξία αυτού που τρώει, παρά από την απόλαυση που λαμβάνει καταναλώνοντάς το. Η υγιεινή διατροφή έχει πλέον γίνει αυτοσκοπός και δεν εξυπηρετεί τον στόχο της βελτίωσης της υγείας.

Οι ενοχλητικές σκέψεις, τα συναισθήματα και οι συμπεριφορές σχετικά με την κατανάλωση “καθαρών” ή “υγιεινών” τροφίμων αρχίζουν να οδηγούν στην απομόνωση από το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον, προκαλώντας περιορισμούς στην κοινωνική ζωή και τις προσωπικές σχέσεις του ατόμου. Επιπλέον, επηρεάζεται σημαντικά η υγεία, αφού περιορίζονται πάρα πολλές ομάδες τροφίμων με αποτέλεσμα την απουσία απαραίτητων θρεπτικών ουσιών και βιταμινών.

Ως συμπτώματα ορθορεξίας μπορούν να θεωρηθούν τα ακόλουθα:

• Αποφυγή τροφών που περιέχουν ζωικά προϊόντα, λίπος, ζάχαρη, αλάτι, χρωστικές τροφίμων ή φυτοφάρμακα.
• Εμμονική ενασχόληση με τα τρόφιμα και τις συνέπειες που έχει η κατανάλωση τους στην υγεία του ατόμου.
• Εμμονή με την κατανάλωση συμπληρωμάτων διατροφής και τις βιταμίνες.
• Ακραίος περιορισμός των ομάδων τροφίμων που καταναλώνει το άτομο, σε σημείο που η διατροφή του μπορεί να περιλαμβάνει 10 τροφές συνολικά.
• Αύξηση του χρόνου ενασχόλησης με την τροφή προς κατανάλωση.
• Εμμονή σχετικά με την προετοιμασία των ημερήσιων γευμάτων.
• Παράλογη ανησυχία σχετικά με τον τρόπο προετοιμασίας του φαγητού και την καθαριότητα του χώρου παρασκευής της τροφής.
• Αποφυγή κατανάλωσης τροφίμων που παρασκευάζονται ή προσφέρονται από τρίτους.
• Εξαιρετικά έντονα συναισθήματα ενοχής ή ντροπής κατά την κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών.
• Αίσθημα δύναμης και ικανοποίησης όταν το άτομο καταναλώνει μόνο υγιεινά τρόφιμα.
• Άρνηση του ατόμου να βγει για φαγητό και να παρευρίσκεται σε χώρους που παρέχονται ανθυγιεινά τρόφιμα.
• Απομάκρυνση από ανθρώπους που δεν έχουν τις ίδιες πεποιθήσεις και συνήθειες γύρω από το φαγητό.

Εάν η διατροφή σου και η εμμονή που έχεις αναπτύξει γύρω από αυτή, επηρεάζουν την ζωή σου με κάποιον από τους προαναφερθέντες τρόπους, καλό θα ήταν να αναζητήσεις βοήθεια. Η θεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις το πρόβλημα σου και τις αιτίες που πιθανά το έχουν δημιουργήσει, κάνοντάς σε πάλι ευέλικτο, λιγότερο αυστηρό με τον εαυτό σου και ικανό να αρχίσεις να απολαμβάνεις και πάλι.