Πόσο χρόνο περνάει το παιδί μου μπροστά στην οθόνη;

Μέσο ψυχαγωγίας αλλά και εκπαίδευσης, αποτελεί πλέον η πρόσβαση στο διαδίκτυο για το παιδί. Ο απεριόριστος χρόνος όμως μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβής. Τα σημερινά παιδιά μεγαλώνουν έχοντας στην διάθεσή τους μια μεγάλη γκάμα ηλεκτρονικών συσκευών με τα smartphones και τα tablets να παίζουν κυρίαρχο ρόλο στις ελεύθερες ώρες τους.. Αυτό αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για τους γονείς όμως, που ως πρώτη γενιά γονέων που το αντιμετωπίζει, πρέπει να βρει κατάλληλους τρόπους να περιορίσει το χρόνο που περνά το παιδί τους μπροστά από μια οθόνη.

Είτε αφορά οικογενειακό χρόνο μπροστά στην τηλεόραση, είτε ατομικό χρόνο που περνάει το παιδί μας μπροστά στην οθόνη, οι επιπτώσεις μπορούν να γίνουν ιδιαίτερα επιβλαβείς, επηρεάζοντας αρκετούς τομείς της ζωής του παιδιού.  Πιο συγκεκριμένα μπορούν να προκαλέσουν:

Διαταραχές στον ύπνο: Πολλές φορές χρησιμοποιούμε την τηλεόραση ως μέσο αγχόλυσης του παιδιού πριν τον ύπνο. Έχει φανεί οτι το πιο πιθανό είναι να επηρεάσει τελικά την ποιότητα του ύπνου του παιδιού, αφού το έντονο φως που εκπέμπεται από τις οθόνες δημιουργεί διέγερση στον εγκέφαλο και παρεμποδίζει τον κύκλο του ύπνου οδηγώντας σε αϋπνία ή ανήσυχο ύπνο.

Προβλήματα συμπεριφοράς & μαθησιακές δυσκολίες:Έρευνες που έχουν γίνει σε παιδιά σχολικής ηλικίας έχουν δείξει πως τα παιδιά που περνούν περισσότερο από δύο ώρες μπροστά στην οθόνη, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ψυχοκοινωνικά προβλήματα και διάσπαση προσοχής με αποτέλεσμα μια πιο φτωχή απόδοση στο σχολείο. Παράλληλα έχει φανεί πως τα παιδιά αυτά εμπλέκονται πιο συχνά σε εκφοβιστικές/ επιθετικές συμπεριφορές κατά των συμμαθητών τους.

Βίαιη συμπεριφορά: Η έκθεση σε βίαιο περιεχόμενο που προέρχεται από ταινίες και βιντεοπαιχνίδια μπορεί να οδηγήσει στην αποευαισθητοποίηση των παιδιών, με αποτέλεσμα την έλλειψη αντίδρασης στη πραγματική βία, αφού το παιδί μαθαίνει να το θεωρεί κάτι οικείο. Τα παιδιά έχουν μια υγιή επιθετικότητα, η οποία εκδηλώνεται με το παιχνίδι. Καταπιέζεται και διοχετεύεται με λάθος τρόπο όμως, όταν τα εκθέτουμε σε βίαιο περιεχόμενο μέσω της εκπομπής που παρακολουθούν και της ελειπούς οριοθέτησης εκ μέρους μας.

Ενίσχυση αντικοινωνικής συμπεριφοράς: Φαίνεται πως η άνω του επιτρεπτού έκθεση του παιδιού μας στην οθόνη, επηρεάζει έντονα και την ικανότητά του για ενσυναίσθηση. Αυτό σημαίνει ότι νοητικά και συναισθηματικά δυσκολεύεται να συνδεθεί με τον άλλον, κάτι που οδηγεί σε ενίσχυση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς.

Πιο συγκεκριμένα, παιδιά κάτω των 3 ετών, δεν συνίσταται να βλέπουν τηλεόραση ή βίντεο, δεδομένου οτι η ταχύτατη εναλλαγή των εικόνων τα αποτρέπει από την κατανόηση του περιεχομένου και τους προκαλεί σύγχυση.  Από την ηλικία των 3 ετών και άνω επιτρέπεται να παρακολουθούν τηλεόραση εώς και 30 λεπτά/ ημέρα, ενώ στα 6χρονα επιτρέπεται εώς και 1 ώρα/ημέρα. Στα παιδιά ηλικίας 10 ετών και άνω, το μέγιστο χρονικό όριο ανά ημέρα, ανέρχεται στις 3 ώρες.

Για να μπορέσουμε ως γονείς να βοηθήσουμε όμως τα παιδιά μας να κάνουν ασφαλή βήματα, αρχικά, ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γνωρίζουμε το περιεχόμενο των προβολών που παρακολουθεί το παιδί μας.  Συχνά καλό είναι να παρακολουθούμε μαζί του ότι του αρέσει, χωρίς φυσικά να γινόμαστε επικριτικοί. Πρέπει να προσπαθούμε αντιθέτως, να το χρησιμοποιούμε ως ερέθισμα ώστε να αντιληφθούμε τι ενδιαφέρει το παιδί μας. Να γίνουμε το νοητικό του “φίλτρο” για ότι παρακολουθεί ώστε να μπορέσει μέσα από εμάς να επεξεργαστεί το περιεχόμενο με λειτουργικό τρόπο, τόσο νοητικά όσο και συναισθηματικά. Σημαντικό είναι επίσης να ενθαρρύνουμε το παιδί μας να εκφράζει το συναίσθημά του σχετικά με ότι παρακολουθεί, ενώ συγχρόνως να καταστήσουμε σαφή τα όρια από πλευράς μας.

Πότε πρέπει να ανησυχήσουμε σχετικά με τον χρόνο που περνά το παιδί μας μπροστά στην οθόνη όμως; Σε κάθε περίπτωση, είναι κρίσιμο να είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε έγκαιρα αν το παιδί αντιδρά έτσι λόγω κάποιας συναισθηματικής δυσκολίας όπως για παράδειγμα εάν έχει πολύ φορτωμένο πρόγραμμα ή αισθάνεται μοναξιά. Εάν εντοπίσουμε συμπεριφορές απόσυρσης και απώλειας του ενδιαφέροντός του για δραστηριότητες της ηλικίας του, φαίνεται πώς το παιδί μας δεν καλύπτεται από το περιβάλλον του με δημιουργικό τρόπο και πως αποκτά μια σχέση με την οθόνη μάλλον δυσλειτουργική. Σε αυτό το πλαίσιο, σταματά να είναι συμπληρωματική η επαφή με την οθόνη και αποκτά ως φαίνεται κυρίαρχο ρόλο στην καθημερινότητα του παιδιού μας, κάτι το οποίο δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε αλλά να φροντίσουμε να διορθώσουμε.